Situacija izazvana korona virusom pozitivno uticala na digitalizaciju prema mišljenju svih ispitanika koji su učestvovali u istraživanju za potrebe Nacionalnog izvještaja i plana za unapređenje Digitalne agende u Crnoj Gori.

Razvijanje dijaloga, uzimanje u obzir inicijativa mladih, povećanje elektronske participacije kroz finalizaciju postojećih e-usluga, i prilagođenost i dostupnost elektronskih servisa svim uzrastima, govornim područjima i osobama sa invaliditetom samo su neki od zaključaka Nacionalnog izvještaja i plana za unapređenje Digitalne agende u Crnoj Gori, koji je pripremila nevladina organizacija 35mm u okviru regionalnog projekta „Povećanje građanskog angažmana na polju Digitalne agende – ICEDA“.

Ovaj izvještaj je kreiran u sklopu praćenja razvoja Digitalne agende na Zapadnom Balkanu, i predstavlja rezultate istraživanja u periodu od aprila do juna 2020. Kako nismo naišli ni na jedno sveobuhvatno istraživanje ovakve vrste, u ovom izvještaju smo pokušali da uspostavimo osnov za praćenje razvoja e-Uprave i digitalne pismenosti u Crnoj Gori, kako bismo uspjeli da mjerimo dalji napredak u određenim segmentima Digitalne agende, te da damo dodatne preporuke za njeno poboljšanje.

Na pitanje o Digitalnoj agendi, digitalnoj pismenosti i e-spremnosti građana, svi ispitanici koji su učestvovali u istraživanju imali su slične odgovore. Prema njihovom mišljenu, Digitalna agenda podrazumijeva premještanje usluga koje su od interesa za građane onlajn, kako bi putem interneta legalno obavljali svakodnevne poslove. Ispitanici su saglasni da digitalna pismenost mora biti na većem nivou u Crnoj Gori i da spomenuto premještanje usluga onlajn mora da bude efikasno i da ne smije da se zakomplikuje dodatnim bespotrebnim odlascima na šalter.

Prema mišljenju ispitanika, Crna Gora je 2007. godine napravila veliki iskorak u procesu digitalizacije, ali nakon globalne ekonomske krize doživjela je veliki pad. Generalni zaključak je da se parametri razvoja Digitalne agende moraju pratiti detaljnije u svakom segmentu jer, iako je poboljšana procjena e-dostupnosti, čini se da postoji problem u implementaciji koja je jako spora i upotrebi informaciono-komunikacionih tehnologija, koje nije konstantno.

Sa druge strane, svi ispitanici su saglasni da je situacija sa pandemijom COVID19 pozitivno uticala na digitalizaciju. Ljudi su više počeli da koriste internet, opšte informacije o digitalizaciji su se intenzivnije plasirale, a mnoge usluge su se ažurirale ili su pak napravljene i promovisane nove usluge- uprkos tome što je ova situacija štetila mnogim drugim aspektima društva, kao što su zdravlje i ekonomija zemlje.

Kada je riječ o nevladinom sektoru i njihovom stavu o Digitalnoj agendi i opštoj e-spremnosti zemlje, spominje se starija populacija koja ima otpor prema digitalnim tehnologijama i koja je navikla da radi stvari na određeni način. Isto tako, navodi se da su i ljudi iz državne uprave navikli da rade stvari na određeni način, te da država po svojoj prirodi ima interni sistem koji je teško promijeniti.

Mediji, sa druge strane, polje Digitalne agende i e-spremnosti definišu se kao polje o kom sami mediji nisu dovoljno informisani, a za koje nažalost nema novinara koji bi se njime bavili. Prema anketi sprovedenoj putem interneta, koju su popunili predstavnici 10 različitih medija (portali, TV i novine), donosi se zaključak da, iako su novinari upoznati sa temom, oni često samo prosljeđuju te informacije bez dubljeg razumijevanja.

Nacionalni izvještaj i plan za unapređenje Digitalne agende u Crnoj Gori možete preuzeti ovdje.

“Povećanje građanskog angažmanju na polju Digitalne agende – ICEDA“ sufinansira Evropska unija, a implementira Metamorphosis Foundation (Sjeverna Makedonija) kao vodeći partner. Ostali partneri na projektu su: e-Governance Academy (Estonija), CRTA – Center for Research, Transparency, and Accountability (Srbija), NVO 35 mm (Crna Gora), Open Dana Kosovo (Kosovo) i Lëvizja Mjaft (Albanija).