Novembar 7, 2024.

Potpisivanje Konvencije o AI važan iskorak, ali ključne reforme još uvijek nedostaju

NVO 35mm pozdravlja potpisivanje Okvirne konvencije Savjeta Evrope o vještačkoj inteligenciji (AI). Činjenica da se država obavezala na osiguravanje usklađenosti sistema vještačke inteligencije s ljudskim pravima, demokratijom i vladavinom zakona, korak je u dobrom pravcu, a NVO 35mm je ranije ukazivala na potrebu regulisanja ove oblasti u Crnoj Gori.

Napominjemo da država ima još mnogo da uradi kako bi upotreba vještačke inteligencije u cjelosti bila kvalitetna, etička i odgovorna. Naročito zbog činjenice da se upravo navedene oblasti u državnim razgovorima često tretiraju odvojeno od procesa povezanih sa tehnologijom i digitalnom transformacijom.

Podsjećamo da je nacrt Zakona o zaštiti podataka o ličnosti usklađen sa evropskom regulativom u draftu već šest godina, a poslednji draft koji još nije izglasan objavljen je u martu ove godine. GDPR je jedan od najznačajnijih preduslova za implementaciju novopotpisanog sporazuma, ali i Akta o vještačkoj inteligenciji, Akta o digitalnim uslugama i ostalih regulativa iz digitalne sfere koje ćemo kao zemlja kandidat za ulazak u EU takođe morati da uzmemo u obzir. GDPR je ujedno i jedan od značajnijih Zakona kada govorimo o digitalnim politikama i ljudskim pravima – direktno povezanih sa vladavinom prava, odnosno poglavljima 23. i 24.

NVO 35mm napominje da je za ovaj proces osim valjanije implementacije Strategije digitalne transformacije potrebna i uspješnija reforma javne uprave, ali i nezavisnost institucija koje bi trebalo da osiguraju nadzor ovih procesa.

S obzirom na to da je najavljena izrada Strategije koja će regulisati vještačku inteligenciju želimo da istaknemo da ovo nije pitanje jednog nadležnog ministarstva, ili jedne organizacije, već pitanje koje se tiče svih nas bez obzira na oblast u kojoj djelujemo, te očekujemo inkluzivan, proaktivan i sveobuhvatan proces izrade ovog dokumenta.

Ako naši procesi nisu funkcionalni i transparentni, i ako u njima nedostaje poštovanje ljudskih i drugih prava u neautomatizovanom radu, takvi procesi neće donijeti brže i bolje rezultate kada njima ‘’nahranimo’’ algoritme. Umjesto toga, dobićemo automatizovanu verziju nefunkcionalnog sistema, čime samo povećavamo ranjivost i rizik od zloupotreba.

Snežana Nikčević, NVO 35mm

angle-up